Առարկայի հատկանիշ (որպիսություն) ցույց տվող բառերը կոչվում են ածական կամ ածական անուն:
Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը:
Ածականը հիմնականում գործածվում է գոյականի հետ և պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:
Առաջադրանքներ
- Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):
Օրինակ՝ քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:
Քույր, եղբայր, մայր, հայր, տատիկ, պապիկ:
Քոյր-փոքր քույր, սիրելի քույր, անուշ քույր
եղբայր-մեծ եղբայր, բարձրահասակ եղբայր, իմ եղբայր
մայր-նուրբ մայր, գեղեցիկ մայր,ուշադիր մայր
հայր-քաջ հայր, ուժեղ հայր, բարի հայր
տատիկ-ամենալավ տատիկ
պապիկ-
- Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:
Սիրտ, վախ, քար, մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:
Սիրտ-սրտոտ
վախ-անվախ
քար-քարեր
մայր-մայրենի
երկինք-երկնային
արև-արևային
փայտ-փայտե
կեռն-լեռնային
փողոց-փողոցային
երկաթ-երկաթե
օդ-դօային
ծաղիկ-ծաղկե
եբայր-եղբարական
վոսկի-վոսկե
արծաթ-արծաթե
ծով-ծովային
Ամերկա-ամերիկյան
Ֆրանսիա-ֆրանսիական
- Համապատասխան արմատներով կազմի՛ր բարդ ածականներ:
Օրինակ՝ հաստ + ա +բուն = հաստաբուն
թանկ+ա+գին=թանկագին | պահանջ |
խիստ+ա+պահանջ=խստապահանջ | առատ |
սաղարթ+ա+խիտ=սաղարդախիտ | գին |
հոր+առատ=հորդառատ | խիտ |
աստղ+ա+զարդ=աստղազարդ | տերև |
փուշ+ա+տերև=փշատերև | զարդ |
քաղցր+ա+համ=քաղցրաահամ | վազ (ք) |
արագ+ա+վազք=արագավազ | համ |
գիրկ+ա+բաց=գրկաբա | բաց |
- Կազմի՛ր բառակապակցություններ:
ալեհեր ծերունի | վարպետ |
սրատես արծիվ | կրակ |
թեժ կրակ | ծերունի |
սլացիկ բարդի | արծիվ |
հմուտ վարպետ | բարդի |
հորդ անձրև | անձրև |
վարար գետ | կատակ |
մեղմ հովիկ | գետ |
սրամիտ կատակ | հովիկ |
- Ստացի՛ր ածանցավոր ածականներ:
Ա. դաշտ, ժանգ, փուշ, հարավ, կրակ, անկյուն, հանք:
-ային — դաշտային հարավային, անյունային, հանքային։
— ոտ – ժանգոտ, փշոտ, կրակոտ,
Բ. Գույն, վտանգ, հանճար, ահ, խորհուրդ, գլուխ, համ, ուժ, շուք:
— ավոր – գունավուր, վտանգավոր, ահավոր, խորհրդավոր, գլխավոր
— եղ –հանճարեղ, համեղ, ուժեղ, շքեղ։
Գ. Զարման(ք), հրաշ(ք), նախշ, փայլ, հույս, տոն, ժողովուրդ, փուխր, վճիռ:
-ական – զարմանական տնական ժողովրդական վճռական
-ալի – հրաշալի հուսալի
-ուն – նախշուն, փայլուն փխրուն
- Նախադասությունները կարդա՛ և պարզի՛ր, թե ի՞նչ դեր ունեն ածականին ավելացված ավելի, պակաս, ամենից բառերը:Դուրս գրիր այդ ածականները։
Կետերը ջրի տակ կարողանում են երկար մնալ՝ մեկից երկու ժամ: Ծովային կրիաներն ավելի երկար են դիմանում՝ երեք ժամ և ավելի: Սակայն ծովային կրիաների մի տեսակ կա, որ ջրի տակ ամենից երկար է մնում. նա կարող է մի քանի օր դուրս չգալ:
Ավելի երկար – համեմատությւոն
ամենից երկար – բոլորից շատ
Պինգվիններն ընդհանրապես խոշոր թռչուններ են: Դրանց մեջ արքայական պինգվինն ավելի խոշոր է, քան մյուս տեսակի պինգվինները: Ամենից խոշորը կայսերական պինգվինն է, որը ամենից հաճախ հանդիպող տեսակներից է:
Ամենից խոշորր – համեմատական
Ամենից հաճախ – համեմատական
Օվկիանոսի ջրերն ամենուր աղի են: Բայց բևեռային շրջաններում ջուրը պակաս աղի է, քան մյուս տեղերում: Ամենից քիչ աղի է Բալթիկ ծովի ջուրը, իսկ ամենից շատ՝ Կարմիր ծովինն ու Պարսից ծոցինը:
Պակաս աղի8 -համեմատություն
ամենից քիչ աղի – համեմատություն
ամենից շատ – համեմատություն
- Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:
Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր: համեմատական աստիճան
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր: Աշականի գերադրական աստիճան։
- Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:
Օրինակ՝ ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր
Ամենավատ- ամենից վատ, վտագույն
գեղեցկագույն – ամենից գեղեցիկ, ամենագեղեցիկ
բարձրագույն – ամենից բարձր, ամենաբարձր
ամենաազնիվ – ամեից ազնիվ ազնվագույն
ամենից հզոր – ամենից հզոր, հզորագույն
ամենից ահեղ – ամենաահեղ ահեղագույն
համեստագույն – ամենահամեստ, ամենից համեստ
ամենահին – ամենից հին, հնագույն
ամենից ծանր – ամենածանր, ծանրագույն
ամենալուրջ – ամենից լուրջ լրջագույն
ամենից խոշոր – ամենախոշոր խոշորագոյն
Լրացուցիչ աշխատանք
1․ Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):
Խոտավետ, լեռնային, հավերժական, կենդանական, բարձր, վայրի, մորուքավոր, անմատչելի, մշուշապատ:
Երբ … տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի … մարգագետինները և գնում դեպի … ձյան սահմանը, … աշխարհն աղքատանում է: … լեռնագագաթներին ամենից շատ … ոչխարներն ու … քարայծերն են լինում: Նրանք սիրում են կանգնել … ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու՝ … սարերին ու դաշտերին:
- Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:
Գետնի վրայով … ու … գետեր, … ու … առվակներ են հոսում, գետնի տակից … ու … աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՜ն … լճեր կան: Երկրագնդի … լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող … լեռներն ասես … մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է … լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը … ու … ջուր ունի: … ու … եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է: Մեր հանրապետությունը … … լճերով … է: Դրանցից …ը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի … լիճ կա: Նա այնքան … ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում: