Ածական

Առարկայի հատկանիշ (որպիսություն) ցույց տվող բառերը կոչվում են ածական կամ ածական անուն:

Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը:

Ածականը հիմնականում գործածվում է գոյականի հետ և պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:

Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:

Առաջադրանքներ

  1. Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):

Օրինակ՝ քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:

Քույր, եղբայր, մայր, հայր, տատիկ, պապիկ:

Քոյր-փոքր քույր, սիրելի քույր, անուշ քույր

եղբայր-մեծ եղբայր, բարձրահասակ եղբայր, իմ եղբայր

մայր-նուրբ մայր, գեղեցիկ մայր,ուշադիր մայր

հայր-քաջ հայր, ուժեղ հայր, բարի հայր

տատիկ-ամենալավ տատիկ

պապիկ-

  1. Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:

Սիրտ, վախ, քար, մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:

Սիրտ-սրտոտ

վախ-անվախ

քար-քարեր

մայր-մայրենի

երկինք-երկնային

արև-արևային

փայտ-փայտե

կեռն-լեռնային

փողոց-փողոցային

երկաթ-երկաթե

օդ-դօային

ծաղիկ-ծաղկե

եբայր-եղբարական

վոսկի-վոսկե

արծաթ-արծաթե

ծով-ծովային

Ամերկա-ամերիկյան

Ֆրանսիա-ֆրանսիական

  1. Համապատասխան արմատներով կազմի՛ր բարդ ածականներ:

Օրինակ՝ հաստ + ա +բուն = հաստաբուն

թանկ+ա+գին=թանկագինպահանջ
խիստ+ա+պահանջ=խստապահանջառատ
սաղարթ+ա+խիտ=սաղարդախիտգին
հոր+առատ=հորդառատխիտ
աստղ+ա+զարդ=աստղազարդտերև
փուշ+ա+տերև=փշատերևզարդ
քաղցր+ա+համ=քաղցրաահամվազ (ք)
արագ+ա+վազք=արագավազհամ
գիրկ+ա+բաց=գրկաբաբաց
  1. Կազմի՛ր բառակապակցություններ:
ալեհեր ծերունիվարպետ
սրատես արծիվկրակ
թեժ կրակծերունի
սլացիկ բարդիարծիվ
հմուտ վարպետբարդի
հորդ անձրևանձրև
վարար գետկատակ
մեղմ հովիկգետ
սրամիտ կատակհովիկ
  1. Ստացի՛ր ածանցավոր ածականներ:

Ա. դաշտ, ժանգ, փուշ, հարավ, կրակ, անկյուն, հանք:

-ային — դաշտային հարավային, անյունային, հանքային։

— ոտ – ժանգոտ, փշոտ, կրակոտ,

Բ. Գույն, վտանգ, հանճար, ահ, խորհուրդ, գլուխ, համ, ուժ, շուք:

— ավոր – գունավուր, վտանգավոր, ահավոր, խորհրդավոր, գլխավոր

— եղ –հանճարեղ, համեղ, ուժեղ, շքեղ։

Գ. Զարման(ք), հրաշ(ք), նախշ, փայլ, հույս, տոն, ժողովուրդ, փուխր, վճիռ:

-ական – զարմանական տնական ժողովրդական վճռական

-ալի – հրաշալի հուսալի

-ուն – նախշուն, փայլուն փխրուն

  1. Նախադասությունները կարդա՛ և պարզի՛րթե ի՞նչ դեր ունեն ածականին ավելացված ավելիպակասամենից բառերը:Դուրս գրիր այդ ածականները։

Կետերը ջրի տակ կարողանում են երկար մնալ՝ մեկից երկու ժամ: Ծովային կրիաներն ավելի երկար են դիմանում՝ երեք ժամ և ավելի: Սակայն ծովային կրիաների մի տեսակ կա, որ ջրի տակ ամենից երկար է մնում. նա կարող է մի քանի օր դուրս չգալ:

Ավելի երկար – համեմատությւոն

ամենից երկար – բոլորից շատ

Պինգվիններն ընդհանրապես խոշոր թռչուններ են: Դրանց մեջ արքայական պինգվինն ավելի խոշոր է, քան մյուս տեսակի պինգվինները: Ամենից խոշորը կայսերական պինգվինն է, որը ամենից հաճախ հանդիպող տեսակներից է:

Ամենից խոշորր – համեմատական

Ամենից հաճախ – համեմատական

Օվկիանոսի ջրերն ամենուր աղի են: Բայց բևեռային շրջաններում ջուրը պակաս աղի է, քան մյուս տեղերում: Ամենից քիչ աղի է Բալթիկ ծովի ջուրը, իսկ ամենից շատ՝ Կարմիր ծովինն ու Պարսից ծոցինը:

Պակաս աղի8 -համեմատություն

ամենից քիչ աղի – համեմատություն

ամենից շատ – համեմատություն

  1. Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր: համեմատական աստիճան
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր: Աշականի գերադրական աստիճան։

  1. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝ ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր

Ամենավատ- ամենից վատ, վտագույն

գեղեցկագույն – ամենից գեղեցիկ, ամենագեղեցիկ

բարձրագույն – ամենից բարձր, ամենաբարձր

ամենաազնիվ – ամեից ազնիվ ազնվագույն

ամենից հզոր – ամենից հզոր, հզորագույն

ամենից ահեղ – ամենաահեղ ահեղագույն

համեստագույն – ամենահամեստ, ամենից համեստ

ամենահին – ամենից հին, հնագույն

ամենից ծանր – ամենածանր, ծանրագույն

ամենալուրջ – ամենից լուրջ լրջագույն

ամենից խոշոր – ամենախոշոր խոշորագոյն

Լրացուցիչ աշխատանք

1․ Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականներըՏրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):

Խոտավետ, լեռնային, հավերժական, կենդանական, բարձր, վայրի, մորուքավոր, անմատչելի, մշուշապատ:

Երբ … տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի … մարգագետինները և գնում դեպի … ձյան սահմանը, … աշխարհն աղքատանում է: … լեռնագագաթներին ամենից շատ … ոչխարներն ու … քարայծերն են լինում: Նրանք սիրում են կանգնել … ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու՝ … սարերին ու դաշտերին:

  1. Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:

Գետնի վրայով … ու … գետեր, … ու … առվակներ են հոսում, գետնի տակից … ու … աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՜ն … լճեր կան: Երկրագնդի … լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող … լեռներն ասես … մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է … լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը … ու … ջուր ունի: … ու … եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է: Մեր հանրապետությունը … … լճերով … է: Դրանցից …ը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի … լիճ կա: Նա այնքան … ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *